PGS.TS Ngô Trí Long: ‘Đề xuất dừng nhập khẩu xăng dầu là vô lý’

Mới đây, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã có văn bản kiến nghị gửi lên Bộ Công Thương và Bộ Tài chính về một số giải pháp để gỡ khó cho nhà máy lọc dầu trong nước.

Theo đó, PVN đề nghị 2 bộ trên xem xét việc ngừng nhập khẩu xăng dầu để giảm tình trạng tồn kho tại nhà máy lọc dầu Dung Quất và nhà máy lọc dầu Nghi Sơn.

PVN cho biết tổng nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong cả nước quý I/2020 ước giảm khoảng 30% và dự kiến còn tiếp tục giảm trong thời gian tới. Ngoài ra, việc các đầu mối xăng, dầu ngừng nhập hàng dẫn đến dư lượng tồn kho xăng của các nhà máy thuộc PVN lên đến 90%.

Tình trạng khó khăn đến mức Công ty Cổ phần Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) – đơn vị vận hành Nhà máy lọc dầu Dung Quất, cho biết đang xem xét tới phương án dừng vận hành nhà máy một thời gian.

Tuy vậy, đề xuất dừng nhập khẩu xăng dầu của PVN hiện đang vấp phải những phản ứng từ dư luận.

Trao đổi với VietnamFinance, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng đề xuất của PVN là không thỏa đáng. Theo ông Long, kinh doanh xăng dầu là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, các doanh nghiệp đầu mối đã đáp ứng điều kiện lại không vi phạm pháp luật thì họ phải được quyền kinh doanh bình thường.

“Thị trường là thuận mua vừa bán, ai bán giá hợp lý thì người mua tìm đến, chính phủ không thể bắt doanh nghiệp, người dân đi mua hàng ở chỗ giá cao được. Nếu làm như vậy thì môi trường kinh doanh sẽ không lành mạnh”, ông Long nói.

Theo ông Long, toàn quốc hiện có 32 đơn vị đầu mối, đơn vị của PVN chỉ là một phần trong số đó. Các đơn vị đầu mối vừa lấy xăng trong nước, vừa nhập xăng từ nước ngoài, chủ yếu từ Hàn Quốc vì thuế suất từ thị trường này thấp nhất (xăng 10%, dầu 0%). Việc các doanh nghiệp bỏ nơi đắt, nhập nơi rẻ là hợp với quy luật thị trường.

Còn về lý do khó khăn của PVN, ông Long nhấn mạnh: “Các đơn vị đầu mối là đơn vị kinh doanh, PVN cũng là đơn vị kinh doanh. PVN khó khăn, các đơn vị đầu mối cũng khó khăn vậy. Nhưng PVN lấy lí do dư thừa, sợ không bán được hàng để đề nghị Chính phủ ép các đơn vị đầu mối khác phải mua xăng dầu của mình thì rất vô lý.

“Nếu Chính phủ làm vậy thì sẽ một tiền lệ rất xấu sẽ được thiết lập, môi trường kinh doanh sẽ trở nên không lành mạnh. Thủ tướng đã nhiều lần nói phải tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, nếu bây giờ lại làm theo ý của PVN thì rất trái khoáy”.

Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả cũng chỉ thêm rằng về thực chất, xăng dầu là thị trường đa mặt hàng, có mặt hàng tồn kho dư thừa thật nhưng cũng có những mặt hàng không đáp ứng đủ nhu cầu trong nước, nhất là các mặt hàng có chất lượng cao.

“Hiện nay PVN có 2 nhà máy lọc dầu, đáp ứng khoảng 90% nhu cầu trong nước, nhưng có mặt hàng mà 2 nhà máy không đáp ứng được về mặt chất lượng và giá cũng không thật thích hợp”, ông Long nói và cho rằng để giải quyết thì “PVN phải tự lo, tự phấn đấu giảm chi phí và đưa ra thị trường những mặt hàng có chất lượng cao, khi đó người tiêu dùng sẽ tự khắc tìm đến”.