Vì sao KKT Cửa khẩu Cầu Treo ‘chết yểu’? – Bài 1: Từ cung đường đẹp nhất Việt Nam đến ‘con đường đau khổ’

Được Chính phủ xác định là một trong 9 khu kinh tế trọng điểm giai đoạn 2016-2020, Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo (Hà Tĩnh) không chỉ là niềm hy vọng mà còn là điểm nhấn trong chiến lược phát triển kinh tế vùng biên ở tỉnh Hà Tĩnh và các tỉnh miền Trung.

Thế nhưng, sự thiếu nhất quán trong chính sách khiến nhiều doanh nghiệp, địa phương ‘chết đứng’. Hàng loạt dự án ‘vẽ ra’ rồi bỏ hoang, gây lãng phí, địa phương chịu nhiều hệ luỵ nhưng đến nay chưa có chính sách giải quyết…

Cùng đường đẹp nhất Việt Nam thành ‘Quốc lộ đau khổ’

Quốc lộ 8A là con đường huyết mạch nối các tỉnh Bắc miền Trung với nước bạn Lào, từng được ví là cung đường xuyên ASEAN đẹp nhất Việt Nam.

Ðây cũng là con đường ra biển ngắn nhất của nước bạn Lào và các tỉnh đông bắc Thái Lan nên được xem là huyết mạch chiến lược đối với sự phát triển kinh tế không chỉ riêng Hà Tĩnh mà còn của nhiều tỉnh thành tại miền Trung…

Thế nhưng sau hơn 10 năm triển khai đầu tư, nâng cấp, tuyến đường này vẫn ngổn ngang, xuống cấp và gây khó khăn với các lái xe, người dân khi tham gia giao thông.

Quốc lộ 8A có chiều dài hơn 80 km, kết nối với QL1 tại ngã ba Bãi Vọt, thị xã Hồng Lĩnh, đi qua huyện Ðức Thọ, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) tới Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo và sang nước bạn Lào.

Năm 1999, tuyến đường được phê duyệt dự án nâng cấp, mở rộng và được xem là con đường đẹp nhất Việt Nam vào thời điểm đó, góp phần bảo đảm giao thông đi lại an toàn, thông suốt, giao thương buôn bán cho nhân dân trong khu vực và thúc đẩy giao lưu, hợp tác phát triển kinh tế giữa Việt Nam với các nước.

Tuy nhiên, sau 10 năm khai thác với mật độ xe tải trọng lớn lưu thông dày đặc và hứng chịu tác động của thiên tai, lũ lụt, tuyến đường này đã xuống cấp nghiêm trọng, phát sinh hàng loạt điểm sụt lún trên mặt đường cũng như các mái ta-luy.

Trước tình hình đó, năm 2010, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp QL 8A đoạn Km 37 đến Km 85+ 500, với tổng mức đầu tư hơn 1.662 tỷ đồng.

Theo kế hoạch, đến năm 2015 công trình sẽ được hoàn thành, tuy nhiên vì nhiều lý do khác nhau, Bộ GTVT đã hai lần điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, với mốc hoàn thành vào tháng 12-2017. Mặc dù thời gian thực hiện dự án đã kết thúc hơn ba năm, nhưng đến nay vẫn còn nhiều hạng mục dang dở, ngổn ngang.

Trước thực trạng trên, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ GTVT cân đối trong số vốn đã được phân bổ thuộc kế hoạch trung hạn giai đoạn 2016-2020 của Bộ để triển khai thực hiện dự án và Bộ GTVT đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ ưu tiên bố trí vốn để triển khai đoạn tuyến này.

Đầu năm 2020 dự án tiếp tục được triển khai nhưng với tiến độ “nhỏ giọt” do nguồn vốn còn hạn hẹp.

Ban quản lý dự án 4 – Tổng Cục đường bộ Việt Nam, đơn vị thực hiện dự án nâng cấp, mở rộng tuyến đường cho biết, tuyến QL8A được Bộ GTVT phê duyệt đầu tư nâng cấp mở rộng gần 50 km với tổng kinh phí trên 1.600 tỷ đồng thực hiện trong giai đoạn 2012-2015. Do thiếu vốn, Bộ GTVT cho thi công trước 15 km và xây dựng 2 cây cầu trên tuyến với tổng kinh phí khoảng 600 tỷ đồng.

Vậy nhưng, kể từ năm 2013 đến nay chủ đầu tư chỉ thi công được gần 5km và làm xong 1 cây cầu với chi phí trên 293 tỷ đồng. Những đoạn còn lại hư hỏng, xuống cấp đến đâu thì sửa đến đấy.

“Mới đây dự án được bố trí thêm 145 tỷ đồng, nay các nhà thầu đang tiếp tục thi công theo tiến độ dự án…” – ông Trần Đình Sơn – Phó Trưởng Ban Quản lý dự án 4 (Tổng cục Ðường bộ Việt Nam) cho biết.

Theo ghi nhận của phóng viên, dọc theo QL8A, ngoài những đoạn đường thi công dang dở từ Km 37 đến Km 52 + 3,4 đang bị cày xới, bóc tách dở dang, tạo nên những ổ voi và vũng nước lớn khi mùa mưa đến, 32 km còn lại của tuyến đường từ cầu Hà Tân (Hương Sơn) đến Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo là những đường đèo quanh co với nhiều khúc cua tay áo hiểm trở.

Ðoạn đường này hẹp, loang lở, dốc đứng, nhiều vực sâu khiến các phương tiện giao thông qua đây phải nhích từng đoạn, rất khó khăn. Nhất là đến mùa mưa bão, nước từ thượng nguồn chảy về khiến đất, đá từ ta-luy dương sạt lở xuống, hay sụt lở ta-luy âm, liên tục gây ách tắc tuyến đường.

Anh Ðặng Bá Quy, lái xe chuyên chạy tuyến Hải Phòng – Viêng Chăn cho biết, QL 8A hiện xuống cấp nghiêm trọng, mặt đường toàn ổ voi, ổ gà, xe cộ di chuyển trên tuyến đường này thường xuyên hư hỏng, nhất là lốp xe thường bị đá cắt làm nổ lốp hay gãy trục…

Khó nhất là vào mùa mưa, sạt lở gây tắc đường làm cho việc giao hàng bị chậm trễ, có lúc chúng tôi phải bỏ tiền ra đền cho chủ vì hàng bị hư hỏng, không giao kịp. Nếu tuyến đường này không tiếp tục được nâng cấp kịp thời, nhiều khả năng chúng tôi tính đến việc phải bỏ tuyến vì quá nhiều rủi ro khi lưu thông.

Ðồng quan điểm, một lái xe người Lào chia sẻ, khi lưu thông trên Quốc lộ 8A những lái xe từ Lào về rất sợ vì đường quá xấu, nguy hiểm, mong muốn tuyến đường này sớm được đầu tư nâng cấp để thuận tiện cho công việc cũng như tăng cường giao thương giữa hai nước….

Tác động xấu đến thu hút đầu tư

Thiếu tá Trần Văn Song, Trạm trưởng trạm Kiểm soát Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh) cho biết, dọc theo QL8A, ngoài những đoạn đường thi công dang dở thì khoảng 32 km từ cầu Hà Tân (Hương Sơn) đến Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo là những đường đèo quanh co với nhiều khúc cua tay áo hiểm trở.

Nhất là đoạn qua Eo Cô Gái – Km 82 (cách Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo 3 km) có độ gấp khúc, thường xuyên xảy ra sạt lở gây ách tắc, nguy hiểm cho người và phương tiện…

Ông Nguyễn Quang Thọ – Chủ tịch UBND huyện Hương Sơn cũng cho biết, QL 8A là trục xương sống của huyện miền núi Hương Sơn. Tuyến đường hư hỏng xuống cấp khiến địa phương gặp rất nhiều trở ngại, bất lợi trong phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh.

Ông Dương Tất Thắng – Bí thư Thành uỷ, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng cho biết, tình trạng xuống cấp trầm trọng của QL 8A đã ảnh hưởng rất lớn đến tình hình trao đổi thương mại, du lịch giữa doanh nghiệp và nhân dân hai nước Việt Nam – Lào; tác động xấu đến kết quả thu hút đầu tư tại Khu kinh tế Cửa khẩu Cầu Treo.

Vì vậy, tỉnh Hà Tĩnh mong muốn Quốc hội, Chính phủ sớm chỉ đạo các bộ, ngành liên quan khẩn trương bố trí nguồn vốn tiếp tục thực hiện và đưa dự án vào sử dụng, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và khai thác hiệu quả tuyến đường liên vận xuyên Á…

Dưới đây là một số hình ảnh về tuyến đường QL8A ngoằn nghèo, gấp khúc và xuống cấp nghiêm trọng: