Chiều 11/7, Sở Công thương TP.Hồ Chí Minh phối hợp Báo Tuổi Trẻ tổ chức Tọa đàm “Không gian phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Động lực từ xây dựng chuỗi cung ứng và bán lẻ” tại phường Vũng tàu, TP.Hồ Chí Minh.
TP.Hồ Chí Minh mở rộng mở ra kỷ nguyên mới đầy hứa hẹn
Chia sẻ tại Tọa đàm, ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright cho rằng, TP.Hồ Chí Minh hiện nay không chỉ lớn hơn về quy mô không gian, dân số và kinh tế mà còn duy trì vững chắc vị thế trung tâm địa kinh tế chiến lược của cả nước và khu vực. Nếu trước đây TP.Hồ Chí Minh chủ yếu đảm nhiệm vai trò trung tâm tài chính – thương mại của miền Nam, thì hiện nay thành phố mở rộng đã hội tụ đầy đủ các điểm nút giao thông, logistics trọng yếu ở cấp vùng, quốc gia và quốc tế, tạo điều kiện hình thành một trục hành lang thương mại xuyên quốc gia với sức ảnh hưởng sâu rộng đến chuỗi giá trị Đông Á.
TP.Hồ Chí Minh sở hữu đầy đủ các cửa ngõ chiến lược quan trọng nhất của quốc gia, tạo nên hệ thống cơ sở hạ tầng kết nối toàn diện, từ cảng biển đến sân bay quốc tế. Cùng với đó, hệ thống cảng cạn (ICD) trong nội địa TP.Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng tàu như ICD Trường Thọ, ICD Sóng Thần, ICD Long Bình, ICD Phú Mỹ… tiếp tục giữ vai trò vệ tinh phân phối, giúp gom hàng từ khu công nghiệp, trung tâm sản xuất vào hệ thống vận tải biến hoặc hàng không, đồng thời hỗ trợ thương mại nội địa. Ngoài ra, với việc sân bay Long Thành đang được gấp rút xây dựng tại Đồng Nai, trong tương lai gần TP.Hồ Chí Minh+ sẽ đồng thời khai thác cả hai sân bay quốc tế lớn (Tân Sơn Nhất và Long Thành), tăng gấp nhiều lần năng lực vận chuyển hành khách và hàng hóa quốc tế. Điều này tạo nền tảng cho thành phố phát triển mạnh các mô hình thương mại logistics kết hợp du lịch, hội chợ – triển lãm, thương mại xuyên biên giới và dịch vụ chuỗi cung ứng có giá trị cao.
Điểm đáng chú ý là sự hình thành của các mô hình liên kết công – tư, liên kết doanh nghiệp chính quyền – nhà phát triển hạ tầng để xây dựng các trung tâm logistics thế hệ mới. Điển hình như sáng kiến Liên minh trung tâm logistics TP.Hồ Chí Minh – Bình Dương – Bà Rịa – Vũng Tàu đang được xúc tiến để kết nối chuỗi cung ứng từ Cảng Cái Mép – Thị Vải đến khu chế xuất Linh Trung – Sóng Thần – VSIP (Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore), nhằm tạo hành lang logistics và thương mại xuyên vùng.
Để hiện thực hóa tầm nhìn và chiến lược định vị TP.Hồ Chí Minh mới trở thành trung tâm thương mại, dịch vụ, logistics hàng đầu Đông Nam Á, ông Đỗ Thiên Anh Tuấn cho rằng Thành phố cần triển khai các định hướng chính một cách đồng bộ và có chiều sâu, từ quy hoạch không gian thương mại cho đến thế chế đầu tư và hạ tầng số. Trong đó, ba định hướng chiến lược nổi bật bao gồm: phát triển không gian thương mại đa trung tâm, nâng cấp hạ tầng logistics – thương mại điện tử – dữ liệu, và thiết lập cơ chế đặc thù cho các mô hình thương mại mới.
Tương tự, bà Trần Mộng Tuyền, Quản lý dự án cấp cao Công ty Informa Markets Việt Nam cho rằng, TP.Hồ Chí Minh đang trên đà chuyển mình ngoạn mục, không chỉ khẳng định vị thế trong nước sau đợt sáp nhập hành chính, mà còn vươn mình ra biển lớn với tham vọng trở thành trung tâm tài chính quốc tế. Việc sáp nhập đang mở ra một kỷ nguyên mới đầy hứa hẹn, nhưng cũng phơi bày những thách thức đáng chú ý.
Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay chính là việc chưa khai thác hết tiểm năng của MICE (mô hình kết hợp du lịch với hội nghị, hội thảo, triển lãm, khen thưởng) để thúc đẩy đầu tư và du lịch. Sự thiếu hụt nghiêm trọng các địa điểm tổ chức MICE đạt chuẩn quốc tế cùng với hạ tầng cơ sở vật chất chưa đồng bộ và hiện đại. TP.Hồ Chí Minh vẫn đang “khát” những trung tâm hội nghị, triển lãm quy mô lớn, có thể đón hàng ngàn khách tham dự cùng lúc với trang thiết bị, công nghệ tiên tiến hàng đầu. Đây là một điểm nghẽn đáng tiếc, bởi MICE không chỉ là những sự kiện đơn thuần; nó là đòn bẩy chiến lược, có khả năng kéo theo nguồn vốn, tri thức và dòng khách du lịch cao cấp, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Để thực sự vươn tầm, TP.Hồ Chí Minh cần có những bước đột phá táo bạo trong quy hoạch và đầu tư vào lộ trình phát triển MICE, cởi mở hơn trong việc hợp tác với các đơn vị tổ chức quốc tế chuyên nghiệp.
Cần các chính sách và hỗ trợ chuyển đổi số thị trường bán lẻ truyền thống
Chia sẻ tham luận về thị trường bán lẻ truyền thống và tiềm năng tái cấu trúc, ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập Tập đoàn Công nghệ Tài chính MoMo cho rằng, thị trường bán lẻ vẫn tiếp tục tăng trưởng và dẫn dắt thị trường. Hiện hơn 80% thị phần doanh thu tạp hóa trên tổng thị trường và hơn 1.4 triệu cửa hàng tạp hóa truyền thống.
Về tiềm năng phát triển, toàn thành phố hiện có khoảng hơn 350 chợ truyền thống, và khoảng 60.000 tạp hóa truyền thống, bảo đảm 60-65% lượng hàng hóa cung ứng cho thị trường TP.Hồ Chí Minh. Quy mô dân số và sức mua không ngừng tăng trưởng.
Tuy nhiên thách thức hiện tại là sự ảnh hưởng của COVID và các tác động của nền kinh tế như số lượng quay lại kinh doanh mới đạt 60% – 80% tùy chợ, lượng khách giảm 20% – 50% so với trước dịch. Bên cạnh đó, chất lượng bị ảnh hưởng như cơ sở vật chất xuống cấp, cạnh tranh với các hệ thống hiện đại, và tình trạng bán hàng không niêm yết giá, chất lượng hàng hóa không đảm bảo vẫn còn diễn ra, thói quen mua sắm mới của người dân như online chưa được đáp ứng…
TP.Hồ Chí Minh đã có định hướng phát triển như hiện đại hóa chợ và bán lẻ truyền thống, tăng tỉ lệ chuyển đổi số toàn diện vào 2030; Hỗ trợ tài chính và đào tạo nguồn nhân lực số giúp các tiểu thương tiếp tục phát triển kinh doanh và xây dựng nền tảng. Hoàn thiện công năng phục vụ đa dạng nhu cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, các chính sách và hỗ trợ chuyển đổi số khi đưa vào thực tiễn gặp nhiều khó khăn vì sự phức tạp của giải pháp.
Ông Nguyễn Bá Diệp đề xuất quá trình chuyển đổi số cần được thiết kế theo hướng thực tiễn, dễ tiếp cận, chi phí thấp và có lộ trình rõ ràng.
Bên cạnh đó, cần có chính sách truyền thông, hướng dẫn và ưu đãi thuế/tín dụng công nghệ cho việc chuyển đổi số; Hỗ trợ SMEs & tiểu thương vay ưu đãi 50–70% chi phí triển khai các hệ thống POS/CRM/ERP; Đào tạo miễn phí kỹ năng số cho tiểu thương (online & offline); Xây dựng hệ sinh thái tích hợp xuyên suốt gồm giải pháp POS, bán hàng đa kênh, vận chuyển, hoá đơn và dịch vụ tài chính; Cam kết không phát sinh nghĩa vụ bất ngờ khiến tiểu thương e ngại chuyển đổi.
Chia sẻ giải pháp để phát huy tiềm năng của TP.Hồ Chí Minh mới, ông Phan Huy Chí, Cố vấn cấp cao Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam cho rằng, không gian sau sáp nhập TP. Hồ Chí Minh rất lớn khi có cảng biển, hệ thống logictics… Do đó, cần thiết kế lại không gian phát triển thương mại, khai thác tốt logistics đường thủy.
Trong khi đó, ông Lê Kim Cương, Phó Giám đốc Trung tâm dịch vụ logistics, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đề nghị phải có giải pháp về vận tải hàng hóa bằng đường thuỷ, không nên đổ dồn vào đường bộ bởi hiện nay container chuyển từ Cái Mép về các ICD hậu phương mất 5-7 ngày. Vì vậy, cần rà soát lại cảng của TP.Hồ Chí Minh để tận dụng lại sông Đồng Nai, thượng lưu sông Sài Gòn, dùng sà lan chở container, vì chi phí vận chuyển bằng sà lan khá thấp so với đường bộ, giảm ách tắc đường bộ, giảm thải C02…
Nhanh chóng tái cấu trúc hệ thống hạ tầng thương mại, logistics và phân phối
Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Dũng cho biết, với diện tích hơn 6.700 km² và dân số trên 14 triệu người, TPHồ Chí Minh nay không chỉ là “đầu tàu” của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam mà còn là thị trường tiêu dùng nội địa lớn nhất cả nước. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, GRDP của TP.Hồ Chí Minh (mới) đạt mức tăng trưởng 7,82%, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 654.000 tỷ đồng, tăng 15,8% so với cung kỳ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 31,6 tỷ USD, tăng 13,3%, kim ngạch nhập khẩu ước đạt 24,9 tỷ USD, tăng 13,2%. Thành phố đang trên đà tiệm cận với mục tiêu Chính phủ giao trong năm 2025 là tăng trưởng 8.5%. Điều này cho thấy khu vực dịch vụ đóng góp lớn nhất vào trong mức tăng trưởng GRDP của Thành phố.
Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Dũng cho biết, trong không gian đô thị mới mở rộng, việc xây dựng một hệ sinh thái thương mại – dịch vụ hiện đại, số hóa và tích hợp sâu rộng là yêu cầu tất yếu. Để hiện thực hóa mục tiêu này, cần nhanh chóng tái cấu trúc hệ thống hạ tầng thương mại, logistics và phân phối – những yếu tố đóng vai trò trụ cột, tạo động lực tăng trưởng kinh tế – xã hội một cách bền vững.
Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh đánh giá cao những nội dung, ý kiến, tham luận được trình bày tại Tọa đàm. Các phân tích xoay quanh những chủ đề thiết thực như: xu hướng tiêu dùng và mô hình bán lẻ mới; các thách thức trong chuyển đổi số hệ thống phân phối truyền thống; kết nối chuỗi cung ứng giữa các trung tâm logistics, khu công nghiệp và hệ thống bán lẻ và đặc biệt là các định hướng quy hoạch lại không gian thương mại sau sáp nhập… đều mang tính thực tiễn và có giá trị gợi mở cao cho Thành phố trong quá trình hoạch định chính sách và chiến lược hành động trong giai đoạn tới.
Nguồn dẫn: Hà Trang – Thùy Dương/ Cổng TTĐT TP.HCM
Link bài gốc: https://hochiminhcity.gov.vn/vi/web/hcm/w/xay-dung-he-sinh-thai-thuong-mai-dich-vu-hien-ai-so-hoa-va-tich-hop-sau-rong
