Năm 2017 tại diễn đàn kinh tế thế giới tại Davos, Thụy Sỹ, Chủ tịch Tập Cận Bình nhận được cơn mưa lời khen từ các chính phủ và các doanh nhân trên thế giới với bài phát biểu ủng hộ toàn cầu hóa và tự do thương mại.
“Đây là bài phát biểu rất quan trọng và một thời điểm quan trọng”, ông Klaus Schwab, người sáng lập diễn đàn nhận xét.
Tuy nhiên chỉ 2 năm sau, thế giới đang hoài nghi Trung Quốc và Bắc Kinh phải đối mặt với ngày càng nhiều các phản ứng không mấy tích cực.
Chỉ riêng trong 2 tháng qua, Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Trung Quốc tra tấn và tẩy não hơn một triệu người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, Mỹ đẩy mạnh chiến dịch hạn chế sự ảnh hưởng của Trung Quốc trên toàn cầu. Nhiều quốc gia đe dọa cắt quan hệ với gã viễn thông khổng lồ Huawei của Trung Quốc với lo ngại mạng lưới 5G mà tập đoàn này phát triển được phục vụ cho mục đích gián điệp của chính phủ.
Steve Tsang, chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Đại học Nottingham, Anh cho rằng làn sóng phản đối này là kết quả của một chính sách ngoại giao có phần hiếu chiến của Chủ tịch Tập Cận Bình. Tuy nhiên, ông Tsang cũng cảnh báo rằng lập trường này của Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ không thay đổi.
“Chủ tịch Tập đã và đang thay đổi các chính sách ở Trung Quốc. Ông ấy không muốn cho thấy bất cứ dấu hiệu yếu kém nào”, ông Tsang cho biết.
Mối lo ngại Trung Quốc của Mỹ
Mỹ trong một thời gian đã cố gắng duy trì một mối quan hệ hòa hoãn với Trung Quốc bất chấp những căng thẳng của hai bên trong các vấn đề về thương mại và quân sự. Nhưng bài phát biểu với những tuyên bố công kich Bắc Kinh nặng nề của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence hồi tháng 10/2018 là dấu hiệu cho thấy Washington đang thay đổi.
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đe dọa Trung Quốc sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến tranh lạnh tổng lực nếu không thay đổi các hành vi từ lĩnh vực thương mại cho tới quân sự. (Ảnh: Straits Times)
Vài tháng sau bài phát biểu của ông Pence, hàng loạt các cáo trạng của Mỹ chống lại các thực thể, cá nhân Trung Quốc được công bố. Nhiều quan chức an ninh cấp cao của Mỹ cũng liên tục cảnh báo các mối đe dọa không chỉ đối với quốc gia của họ mà với toàn thế giới của Trung Quốc.
“Trung Quốc đang tìm cách mở rộng hệ tư tưởng của họ để bẻ cong, phá vỡ và thay đổi trật tự thế giới dựa trên các luật lệ đang tồn tại”, Chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương (USINDOPACOM) Philip Davidson nói hôm 13/2.
Từ giữa năm 2018, Mỹ khởi phát cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc, nâng mức thuế quan đối với hàng trăm tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.
Bà Susan Shirk, cựu Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ cho rằng sự đồng thuận của lưỡng đảng giúp Mỹ trở nên cứng rắn, mạnh tay hơn nhiều với Trung Quốc trong năm qua.
Mối đe dọa từ Huawei
Kể từ đầu năm 2019, mối lo ngại về sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc từ phương Tây ngày càng tập trung vào Huawei. Tập đoàn do ông Nhậm Chính Phi sáng lập là một biểu tượng cho sự trỗi dậy của kinh tế Trung Quốc trong suốt 30 năm qua và đang trở thành nhà cung cấp 5G hàng đầu thế giới.
Mỹ đang tìm cách gây áp lực buộc các đồng minh ngừng sử dụng công nghệ của Huawei, viện dẫn các liên hệ tiềm tàng giữa công ty này với chính phủ Trung Quốc.
Trong chuyến thăm tới châu Âu hôm 11/2, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đưa ra tối hậu thư: Hoặc Mỹ hoặc Trung Quốc.
Video: Toàn cảnh vụ Canada bắt giữ Giám đốc tài chính Huawei
“Nếu thiết bị của Huawei đặt ở những nơi đặt các hệ thống quan trọng của Mỹ, sẽ khó khăn hơn cho chúng tôi khi hợp tác với họ”, ông Pompeo cho biết.
Trong vài tháng trở lại đây Đức, Ba Lan, Cộng hòa Czech, Lithuania và Anh cũng bắt đầu lên tiếng quan ngại về Huawei.
Vào tháng 11/2018, New Zealand cấm sử dụng công nghệ của Huawei trong dự án 5G của nước này trong khi gã khồng lồ viễn thông của Anh Vodafone trong tháng 1 đã đình chỉ việc sử dụng công nghệ Huawei của tập đoàn này ở châu Âu.
Những diễn biến tiêu cực này buộc Huawei phải lên tiếng trấn an các khách hàng rằng các dữ liệu của họ sẽ không được trao lại cho chính phủ Trung Quốc. Trong cuộc phỏng vấn vào tháng 1/2019, ông Nhậm Chính Phi cũng khẳng định công ty của ông không bao giờ làm tổn hại tới khách hàng.
Nhưng các đồng minh của Mỹ cho rằng các lo ngại về gián điệp công nghệ số của Trung Quốc là có cơ sở.
Cuối tháng 12, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cho biết Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc làm việc với một nhóm được biết đến là APT 10 để nhắm mục tiêu thu thập các dữ liệu sở hữu trí tuệ và thương mại nhạy cảm ở châu Â, châu Á và Mỹ.
Đầu tháng 12, Canada bắt giữ Giám đốc tài chính Huawei Meng Wanzhou theo yêu cầu của Mỹ. Theo ông Tsang, động thái này cho thấy phản ứng của Mỹ và các đồng minh lần đầu tiên công khai xác nhận Huawei không phải là một công ty bình thường và Huawei nắm giữ một vị trí đặc biệt quan trong mắt giới chức Trung Quốc. Và đó là lý do để các chính phủ phương Tây viện dẫn khi bắt đầu thay đổi cách tiếp cận của họ với Huawei.
(Nguồn: CNN)
