Có tiềm năng phát triển lớn nhưng thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn có những đặc thù riêng phải lưu ý.
Amazon, tên tuổi đình đám trong lĩnh vực mua sắm trực tuyến toàn cầu, đang tìm kiếm các nhà xuất khẩu tại Việt Nam. Chưa có nhiều thông tin về hình thức, cấp độ tham gia thị trường Việt Nam của Amazon, song đây là cơ hội để nhìn lại sự phát triển của thương mại điện tử ở nước ta.
Nhà nhà bán hàng
Mua sắm truyền thống hiện nay dường như đang bị chi phối bởi kênh thương mại điện tử, đa phần nhờ vào sự phát triển của internet và những công nghệ phụ trợ hiện đại. Khi người tiêu dùng không còn xa lạ với thiết bị điện tử, các dịch vụ phát triển từ nền tảng công nghệ số dần dà tạo nên ưu thế, điển hình nhất chính là mang đến sự tiện lợi, dễ dàng, nhanh chóng.
Theo phân tích của ông Phạm Thái Bình, Trưởng bộ phận Bán lẻ, Savills TP.HCM, bên cạnh những trang mua sắm đang thể hiện rõ tính chuyên nghiệp như Lazada, Thegioididong, Sendo, Shopee, Tiki… khi được đầu tư bài bản, vẫn còn tồn tại các lọai hình mua sắm qua các kênh mạng xã hội như Facebook, Zalo…
Việc “nhà nhà bán hàng, người người bán hàng” này có quy mô dù nhỏ lẻ nhưng số lượng lại vô cùng lớn, quan trọng hơn, chi phi của hoat động này không đáng kể, và những chính sách thuế vẫn chưa tác động đến đối tượng này.
Trong đó, chi phí tiếp thị quảng cáo giữ vai trò then chốt cho lĩnh vực này và không hề ít như nhiều người vẫn nghĩ. Ngân sách chạy tiếp thị quảng cáo cho kế hoạch trong 2 năm đầu của thương mại điện tử dao động xấp xỉ 2 triệu USD và tính “sống còn” sẽ được định đoạt sau thời gian này. Từ đây, sự canh tranh cũng trở nên khập khiễng, khi chi phí thấp dẫn đến giá thành sản phẩm thấp nên mô hình “bán hàng qua mạng xã hội” này vẫn được đón nhận bởi số đông. Trong khi đó, các trang mạng tên tuổi, đầu tư bài bản từ con người đến hệ thống vận hành, đang gặp không ít khó khăn từ các gánh nặng chi phí liên quan.
Thực ra, thị trường thương mại điện tử đã chứng kiến không ít thương hiệu rời bỏ cuộc chơi trong thời gian qua như Beyeu, Deca, Foodpanda… cùng nhiều doanh nghiệp rút lui lặng lẽ. Dù được đánh giá là màu mỡ, nhưng ông Bình cho rằng, thương mại điện tử không dễ đãi ngộ bất cứ ai và đâu đó, nhiều thương hiệu vẫn gặp khó khi tìm chỗ đứng, dù được đánh giá là màu mỡ.
Vẫn cần thận trọng
Hiện nay, theo số liệu của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số thuộc Bộ Công Thương, ngành thương mại điện tử Việt Nam đang có mức tăng trưởng vào khoảng 25% và có thể được duy trì trong giai đoạn năm 2018 – 2020. Trong 4 năm tới, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam được dự đoán có thể đạt tới 10 tỷ USD.
Cạnh đó, việc doanh nghiệp, các quỹ đầu tư và tập đoàn nước ngoài cũng tích cực mua cổ phần, bỏ tiền đầu tư cho các sàn và các trang website trong nước, khiến cho thị trường này ngày càng sôi động.
 |
“Tiềm năng phát triển là có thật, nhưng, thương mại điện tử tại Việt Nam cũng gặp không ít trở ngại như sự phát triển thiếu bền vững, người tiêu dùng còn nhiều nghi ngại ở sản phẩm, thông tin còn đơn điệu, thiếu chi tiết, thiếu sức hấp dẫn cũng như một số công cụ hỗ trợ khách hàng”, Trưởng bộ phận Bán lẻ, Savills TP.HCM.
Theo nghiên cứu của Savills TP.HCM, khoảng trên 50% người mua sắm Việt Nam thích mua hàng ở nước ngoài do sự tin tưởng vào chất lượng sản phẩm, bên cạnh dịch vụ, thanh toán, hâụ mãi… Cạnh đó, thói quen mua sắm đặc trưng của người Việt Nam là “nhìn tận mắt, bắt tận tay” nên không ít khách hàng vẫn chủ yếu dạo chơi trên mạng để khảo giá là chính.
Tuy nhiên, với sự thay đổi của xã hội và nhịp sống hiện đại, thời gian dành cho việc ra ngoài mua sắm đang dần bị hạn chế, lúc này thương mại điện tử chính là lựa chọn phù hợp. Thêm nữa, xét trên khía cạnh thị trường, mua sắm trực tuyến ở Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển.
Các nhà bán lẻ thương mại điện tử cần nghiên cứu thêm hành vi tiêu dùng, đồng hóa tư duy giúp dễ dàng tiếp cận cả người tiêu dùng lẫn các đơn vị cung cấp hàng hóa, đặc biệt nên hướng tới sự phát triển lâu dài, bền vững.
 |
Việc tham gia sân chơi tại Việt Nam của các thương hiệu thương mại điện tử lớn như Amazon chắc chắn sẽ góp phần tạo thêm động lực cho thị trường này, cũng như khởi động lại cuộc đua giành thị phần. Theo dự báo từ giới chuyên gia, khả năng đến năm 2025, thương mại điện tử Việt Nam sẽ vượt qua các nước trong khu vực.
Trên thực tế, những khó khăn còn tồn đọng của thương mại điện tử tại Việt Nam cũng đến từ nhiều nguyên nhân. Nhiều thương hiệu có tên tuổi quy định không có chính sách bán hàng qua trang thương mại điện tử, dẫn đến sự thiếu tính đa dạng chủng loại và các thương hiệu còn lại chủ yếu vẫn là những sản phẩm nội địa.
Thông thường, lợi nhuận của nhãn hiệu nội địa chỉ khoảng 40-45%, trong khi đó chi phí phải trả cho đơn vị thương mại điện tử khá cao, trung bình 30%.
Các nhà bán lẻ cần đưa giá thành cao hơn để hạn chế rủi ro từ việc trả hàng, tồn hàng, hàng qua mùa, hay các chương trình khuyến mãi của trang thương mại điện tử. Điều này, vô hình chung khiến trang thương mại điện tử mang tính quảng cáo nhiều hơn và thậm chí đây cũng là kênh tốt để các nhà bán lẻ cho các mục tiêu tiếp thị quảng cáo hay làm thương hiệu .
Như vậy, thị trường thương mại điện tử Việt Nam rất tiềm năng nhưng cũng chứa đựng không ít rủi ro. Bởi vì, đã không ít các nhà bán lẻ gặp phải nhiều khó khăn khi đối mặt với vấn đề thích ứng văn hóa tiêu dùng.
Ông Bình khuyến cáo: “Việc chú trọng hơn về văn hóa tiêu dùng của người Việt, vốn hay thay đổi và thích cái mới, các nhà đầu tư cần có những bước đi thử nghiệm trước khi tiếp cận, trước khi có kế hoạch thực hiện đầu tư vào thị trường này”.
Theo: Vân Nguyễn/ Nhịp cầu Đầu tư
