Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung đang trở nên căng thẳng hơn. Sau một mùa hè căng thẳng với đủ chiêu trò từ cân nhắc rủi ro, đe dọa lẫn nhau thì các diều hâu (thuật ngữ ám chỉ phe ưa thích chiến tranh hơn là hòa bình) trong chính quyền Trump đã có được lợi thế và họ sẵn sàng triển khai một cuộc phản công vào mùa đông năm nay.
Các cuộc đàm phán tại Washington trong tuần không đem lại nhiều hiệu quả trong việc đình chiến giữa 2 cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới. Thay vào đó là nguy cơ hiện thực hóa chính sách thuế với khoảng 200 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và các hành động trả đũa từ Bắc Kinh.
David Dollar, đến từ viện Brookings và từng làm việc trong Bộ Tài chính dưới thời Obama, cho biết: “Chúng tôi đang đối mặt với một cuộc chiến tranh thương mại ngày càng căng thẳng trong vài tháng qua”.
Ngay trước khi vòng đàm phán gần đây nhất diễn ra, giới quan sát đã đoán được kết quả. Đầu năm 2018, Trump đã công khai bác bỏ luận điểm của Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và đưa vào dĩ vãng một thỏa thuận mà ông từng đạt được với Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc.
Diều hâu đại thắng
Tuần trước, khi 2 bên đang còn thương thảo thì Mỹ đã áp thuế lên thêm 16 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Bắc Kinh lập tức trả đũa tương đương, nâng tổng giá trị lượng hàng hóa giao dịch bị ảnh hưởng lên 100 tỷ USD và có thể cao hơn nữa.
Trong cuộc họp có sự tham gia của các nhà lập pháp tại Nhà Trắng hôm 23/8 ông Trump cho biết “sự chú ý đối với Trung Quốc vẫn chưa đủ và tình trạng này đã kéo dài”.
Cuộc họp đánh dấu việc thông qua đạo luật mang lại nhiều quyền lực hơn cho Ủy ban Đầu tư Nước ngoài. Ngày hôm sau, các quan chức dưới quyền Trump đã có cuộc họp với đối tác châu Âu và Nhật Bản để thảo luận cách ép Trung Quốc phải thay đổi hành vi.
Tất cả đều đúng với những gì các nhà phân tích đã dự đoán: chiến thắng của phe diều hâu trong việc đối đầu với một đối thủ chiến lược lớn đầu tiên của Mỹ kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.
‘Chuyển dịch hình ảnh’
Scott Kenedy, chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc, Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế tại Washington, nhận định chiến thắng của phe diều hâu phản ánh nhu cầu của người Mỹ đã thay đổi trong những tuần gần đây.
Khi Mnuchin và Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross sang Bắc Kinh hồi đầu năm, vấn đề được ưu tiên là đảm bảo đầu ra cho đậu tương Mỹ, LNG (khí thiên nhiên hóa lỏng) và các loại hàng hóa khác nhằm giảm thâm hụt mậu dịch song phương, vấn đề vốn đang làm Trump nhức đầu.
Vài tháng sau đó, chính quyền Trump đặt ra các mục tiêu cao hơn. Họ đòi hỏi những thay đổi về cơ cấu trong chính sách của Trung Quốc – ví dụ như chấm dứt hỗ trợ công nghiệp và ăn cắp sở hữu trí tuệ – những mục tiêu mà các diều hâu như Robert Lighthizer (đại diện thương mại Mỹ) và Peter Navarro (cố vấn thương mại cho Nhà Trắng) đang cố gắng đạt được.
“Một cuộc chuyển dịch hình ảnh” – trích lời Kenedy
‘Giống mẹ tôi’
Chad Bown, chuyên gia thương mại từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho biết chính quyền Trump không có những hành động cho thấy khi nào cuộc chiến này sẽ kết thúc.
Cộng đồng doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng Mỹ đang trong tình thế đứng ngồi không yên. Tuần qua, một nhóm các doanh nghiệp nhỏ và vừa đã lên tiếng phàn nàn về thuế quan chuẩn bị có hiệu lực, dự kiến áp với khoảng 6.000 loại sản phẩm từ hải sản đến xe đạp.
Bown đã thấy trước chiến tranh thương mại sẽ ảnh hưởng tới Mỹ như thế nào. Thuế quan sẽ khiến thứ hàng hóa mà mẹ ông đang làm – chăn mền – trở nên đắt hơn.
“Có rất nhiều người gia công chăn mền giống như mẹ tôi vậy. Sẽ có nhiều người Mỹ hơn cảm nhận được vấn đề này. Chúng tôi chưa hề trải qua thời điểm này trước đây. Nói về góc độ chính trị, tôi không chắc khi nào nó sẽ chấm dứt”.
‘Cho đến tận bây giờ’
Tình trạng yếu kém của nền kinh tế Mỹ có lẽ là lý do để Trump đẩy chiến tranh thương mại căng thẳng hơn. Doanh nghiệp có thể than phiền về thuế quan nhưng họ cũng đang hưởng lợi từ chính sách cắt giảm thuế của Trump. Dollar nhận định những tác động kinh tế thật sự đến từ chính sách thương mại của Trump có thể tới năm 2019 mới hiện hình.
Fed nhận định chiến tranh thương mại là rủi ro lớn đối với nền kinh tế nhưng điều đó vẫn còn rất xa vời. Hôm 24/8, chủ tịch Fed Jerome Powell dự đoán tăng trưởng cao hơn, đi kèm với đó là lãi suất tăng nhưng ông không hề nhắc tới chiến tranh thương mại.
Loretta Mester, chủ tịch Fed tại Cleveland, trong một cuộc trả lời phỏng vấn Bloomberg TV cho hay các nhà làm luật cần phải để mắt kỹ tới cách doanh nghiệp Mỹ phản ứng với thuế quan và họ đang nghiên cứu ảnh hưởng từ nó.
Mester nói: “Nhưng đến tận bây giờ họ vẫn chưa phản ứng một cách mạnh mẽ. Họ vẫn chưa bung ra các khoản đầu tư đã lên kế hoạch từ trước”.
Tiểu Long/ Theo Bloomberg
