| Lê Anh
(Địa ốc) – Nhu cầu nhà tái định cư cho các dự án của TPHCM hiện nay là rất lớn, tuy nhiên một nghịch lý đang xảy ra là trong khi nhiều chung cư tái định cư bỏ không nhiều năm, người dân không vào ở thì nhiều nơi khác lại thiếu quỹ nhà tái định cư. Giải pháp nào khắc phục tình trạng nơi thừa, nơi thiếu nhà tái định cư? Thừa 10.503 căn hộ và 3.863 đất nền tái định cư Tình trạng thừa căn hộ ở các dự án tái định cư tại TPHCM ngày càng diễn biến trầm trọng hơn khi con số thừa đã lên đến hàng ngàn căn hộ và đang bị bỏ không rất lãng phí. Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước công bố hồi tháng 3-2018 về đầu tư xây dựng nhà, đất phục vụ tái định cư tại TPHCM giai đoạn 2013 – 2016 cho thấy số nhà tái định cư bỏ không là rất lớn. Cụ thể, tính đến tháng 3-2018 TPHCM còn thừa 10.503 căn nhà và 3.863 đất nền dành cho tái định cư. Trong đó, khu tái định cư Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh) sau hơn 7 năm hoàn thành, chính quyền TPHCM mới chỉ bố trí được 479 căn trong tổng số 1.939 căn hộ được xây dựng. Nhiều lô ở đây chưa có hộ dân nào đến ở, những hộ vào đây sống chủ yếu là những người không đủ điều kiện tái định cư, thành phố giải quyết cho thuê dài hạn cho trả góp, trả chậm 15 năm. Tại khu tái định cư Thủ Thiêm, quận 2, chính quyền đã cho doanh nghiệp xây dựng 12.500 căn hộ tái định cư, đổi lại thành phố trả cho doanh nghiệp bằng đất. Đến cuối năm 2016, thành phố mới chỉ mua lại 6.714 căn hộ và đến nay mới chỉ bố trí tái định cư được 1.759 căn. Số căn hộ còn lại đang dư thừa là rất lớn. Cũng ở quận 2, ba dự án xây dựng chung cư khác thuộc khu tái định cư 38,4 héc ta thuộc phường Bình Khánh, đến nay mới chỉ bàn giao được 1.080 căn cho người dân sử dụng. Hai dự án còn lại hiện còn thừa lần lượt là 2.220 và 1.570 căn hộ. Những căn hộ này đã hoàn thành từ 17 đến 19 tháng, song đến nay vẫn bỏ không. Ở một số nơi khác như quận 9, dự án Chung cư 3A (phường Hiệp Phú) được quận 9 ký hợp đồng mua 60 căn hộ hoàn chỉnh từ năm 2005 với giá trị 66,8 tỉ đồng nhưng mới bố trí tái định cư được 10 căn hộ, 50 căn đến nay không bố trí được. Trong khi nhà tái định cư tại TPHCM đang thừa tổng cộng 14.366 (cả căn hộ và nền đất) thì tại nhiều quận, huyện khi làm các dự án không có nhà tái định cư cho người dân. Đơn cử như dự án giải tỏa 20.000 căn nhà ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị đang gặp khó khăn do thiếu trầm trọng quỹ nhà tái định cư ở một số quận, huyện. Mặc dù quỹ nhà, đất để bố trí tái định cư vẫn còn rất nhiều, đủ khả năng bố trí tái định cư cho các dự án nhưng nơi thừa vẫn thừa, nơi thiếu vẫn thiếu vì nơi có dự án thì các khu vực lân cận không đảm bảo số lượng quỹ nhà, đất để bố trí tái định cư. Nếu bố trí tái định cư xa với nơi ở của người dân thì khó khăn trong việc đi lại, làm việc nên nhiều người không đồng ý nhận nhà tái định cư. Nguyên nhân vì sao? Giải thích về lý do thừa đến hàng ngàn căn hộ tái định cư, ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM, cho biết trong giai đoạn từ năm 1998-2007, TPHCM thực hiện xây dựng dự án tái định cư theo Nghị định 22 của Chính phủ. Trong đó, khi giải tỏa, Nhà nước đền bù theo khung giá quy định hoặc bố trí một căn hộ mới và đa phần người dân chọn nhận nhà đền bù, vì thời điểm đó giá căn hộ khá cao, giao dịch sản phẩm căn hộ luôn sôi động, chỉ cần có căn hộ bán lại là có lời lớn. Chính vì vậy, căn hộ tái định cư thiếu nghiêm trọng. Tuy nhiên, từ giai đoạn 2008 -2012, thị trường bất động sản suy thoái nghiêm trọng, cùng chính sách đền bù giải tỏa thay đổi khi giải tỏa phải bồi thường phải theo giá thị trường. Sự thay đổi về chính sách dẫn đến thay đổi quyết định của người dân khi không nhận nhà tái định cư mà nhận tiền bồi thường nên số lượng nhà tái định cư bị dư thừa rất lớn. Theo ông Tuấn, TPHCM đã thực hiện hàng trăm dự án và không phải dự án nào cũng sử dụng hết quỹ nhà, có dự án thiếu, có dự án thừa, nay cộng dồn lại nên ra con số thừa. Tại cuộc họp báo sáu tháng đầu năm 2018, ông Võ Văn Hoan, người phát ngôn của UBND TPHCM, cho biết thành phố đang xây dựng nhiều dự án dẫn đến nhu cầu tái định cư rất lớn, không chỉ ở những dự án do thành phố làm mà cả dự án do tư nhân làm. Từ đó, thành phố tính toán đầu tư nhà tái định cư, đảm bảo đủ cho không chỉ một dự án cụ thể mà còn cho cả địa bàn thành phố. Ông Hoan cho rằng, tính tổng thể thành phố không thiếu nhà tái định cư mà chỉ thiếu hoặc thừa cục bộ ở một số quận, huyện. Việc thừa hay thiếu một phần do nhu cầu định cư rất đa dạng. Một số người dân khi được bố trí tái định cư thì ở chung cư, một số muốn ở nhà dưới đất, một số chỉ cần bồi thường tiền để tự tìm nơi sinh sống. Từ những gì thực tế đã diễn ra, có thể thấy việc xây nhà tái định cư của thành phố chưa theo kịp nhu cầu thực tế của người dân. Ví dụ như ở quận 2, giá nhà tái định cư lại cao hơn so với số tiền bồi thường mà các hộ dân được nhận nên người dân không thể mua nhà tái định cư. Nhiều dự án tái định cư giá nhà thấp nhưng lại nằm xa tận các quận huyện vùng ven, vị trí không thuận lợi cho việc đi lại và làm việc nên người dân không chấp nhận phương án đền bù. Ví dụ như khu tái định cư Vĩnh Lộc B, vị trí ở cách trung tâm thành phố đến 20 km, do ở quá xa trung tâm nên nhiều hộ không đồng ý tái định cư ở đây. Một số chung cư tái định cư do vướng mắc ở khâu định giá hỗ trợ đền bù, tới khi giải quyết xong người dân vào ở thì nhà đã xuống cấp, thời hạn duy tu, bảo hành đã hết, người dân đề nghị sửa chữa thì phải đợi các cấp phê duyệt. Do đó, nhiều hộ dân không muốn nhận nhà tái định cư. Một điều dễ thấy nhất là trong số hộ dân bị giải tỏa có nhiều nhóm dân cư khác nhau về trình độ, nghề nghiệp, diện tích nhà ở bình quân đầu người, thu nhập thực tế. Tuy nhiên, khi bố trí nhà tái định cư thì thành phố chỉ chú ý đến diện tích nhà và giá tiền, chứ các yếu tố khác đều không được tính đến. Vì thế, dẫn đến tình trạng khi bố trí nhà tái định cư thì người dân không chịu nhận.
Giải pháp nào? Ông Trần Trọng Tuấn cho biết, trong năm 2018 thành phố dự kiến sẽ dùng 8.524 căn hộ và nền đất để tiếp tục bố trí tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng của 153 dự án thành phố đã và đang chuẩn bị triển khai. Bên cạnh đó, TPHCM đề xuất với Chính phủ cho phép chuyển những căn hộ dôi dư thành nhà ở thương mại để bán thu hồi vốn. Trong đó, bán đấu giá 5.222 căn hộ thuộc khu tái định cư Thủ Thiêm; 1.000 căn tại khu tái định cư xã Vĩnh Lộc B (Bình Chánh); 200 căn hộ tại dự án tái định cư Phú Mỹ (quận 7). Ông Tuấn cũng thừa nhận, việc dư thừa nhà tái định cư đã để lại bài học xương máu về đền bù, giải tỏa. Để tránh lặp lại tình trạng thừa nhà tái định cư, ông cho rằng, khi giải tỏa phải bố trí tại chỗ cho người dân bị ảnh hưởng. Khi thực hiện giải tỏa phải điều tra xã hội học, thống kê số lượng người dân làm nghề gì, nhu cầu và tâm tư, nguyện vọng ra sao để tính toán được nhu cầu thực tế. Thiết nghĩ, để tránh lặp lại việc thừa hàng ngàn nhà tái định cư, khi quy hoạch và xây dựng các khu tái định cư, chính quyền thành phố cần đầu tư bài bản và đầy đủ các tiện ích như trường học, trung tâm thương mại, bệnh viện… Khi có đầy đủ các tiện ích người dân không phải di chuyển vào trung tâm thì chắc hẳn không ai từ chối nhận nhà tái định cư.
|
||
